در این برنامه که با سخنرانی ریاست محترم فرهنگستان، مسئول و معاون مرکز تحقیقات بنیادین و برخی از اساتید و پژوهشگران برگزیده در یک سال گذشته، همراه بود، از آثار و برگزیدگان حوزه پژوهش نیز تقدیر به عمل آمد. در ادامه، گزارش این ویژه‌برنامه خدمت‌تان تقدیم می‌گردد.
سخنرانی آیت‌الله میرباقری ریاست محترم فرهنگستان علوم اسلامی قم
خدای متعال را به‌خاطر توفیق خدمت به وجود مقدس حضرت بقیه‌الله و امامین انقلاب و آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی سپاسگزاریم و امیدواریم بتوانیم با این امکاناتی که خدای متعال عنایت نموده، مسائل انقلاب اسلامی و جامعه اسلامی را بفهمیم و در راستای حل آنها قدمی برداریم.
ما از یک‌سو با مطالبات رهبر عزیز انقلاب روبرو هستیم؛ یعنی مقابله با تمدن غرب از طریق طی نمودن مراحل پنجگانه انقلاب، یعنی نهضت اسلامی، نظام‌سازی اسلامی، دولت‌سازی اسلامی، جامعه‌سازی اسلامی و تمدن‌سازی اسلامی. از طرف دیگر، یک سرمایه بزرگ اجتماعی در اختیار ماست که در مسیر اهداف ایشان قدم برمی‌دارند. اگر این دو سرمایه بزرگ، به سرمایه دیگری که ابرتئوری و اندیشه استاد سید منیرالدّین حسینی است، ضمیمه شود، ان‌شاءالله حرکت به سمت اهداف و فهم و حل مسائل انقلاب سریع‌تر خواهد شد.
ما باید سعی کنیم که هم عمق اندیشه مرحوم استاد فهم شود و هم براساس اندیشه ایشان، مسائل جاری انقلاب اسلامی به‌خوبی تحلیل شود. فهم مسئله‌ها، در چارچوب یک نظریاتی اتفاق می‌افتد. استاد ما یک عقلانیت ایمانی در جامعه تولید فرمودند که به فهم مسائل انقلاب اسلامی و ایجاد یک شبکه همکاری علمی کمک می‌کند. امیدواریم با این سرمایه‌ای که در اختیار ما قرار داده شده، بتوانیم یک قرارگاهی در فرهنگستان ایجاد کنیم و کار قرارگاهی انجام دهیم؛ و با ارتباط با حلقه‌های میانی و کمک به آنها، فهم بهتری از ایده‌های رهبر عزیز انقلاب اسلامی و مسائل انقلاب اسلامی داشته باشیم و به حل این مسئله‌ها کمک کنیم.
نکته دیگر، ناظر به شرایط کنونی منطقه است که دشمن یک جنگ ترکیبی، به‌ویژه جنگ شناختی با مردم ایران و به‌خصوص با جریان انقلابی و حزب‌اللهی را دنبال می‌کند که آن‌هم ارائه تصویر غلط صحنه و وارونه جلوه دادن صحنه منطقه و جامعه جهانی است.
تلقی بنده این است که محور این مقاومتی که در دنیای اسلام و در بیرون آن شکل گرفته، انقلاب اسلامی است و واکنش دشمن هم در مقابل این مقاومت است. ما اگر در یک زمینه‌هایی برفرض مجبور شویم جبهه خودمان را تغییر دهیم تا بتوانیم انقلاب اسلامی را به آرمان‌هایش نزدیک کنیم، این به‌معنی شکست از دشمن و به معنی ضعف انقلاب اسلامی نیست؛ به تعبیر حضرت آقا یک جاهایی عقب‌نشینی تاکتیکی انجام می‌دهیم، ولی این کار درواقع برای آن است که ما نیروی خودمان را جمع کنیم و در یک مرحله دیگری و یا در جای دیگری به کار بگیریم. این استقامت‌ها، دشمن را به تحرکات جدید وادار می‌کند.
امروز ظرفیت انقلاب اسلامی، از قدرت نرم گرفته تا ساختارهایی که در دنیا ایجاد کرده، بیش از این چیزی است که با یک جابجایی در سوریه، از بین برود یا تضعیف شود. الحمدللّه انقلاب اسلامی رو به‌پیش است، اما دشمن هم به‌دنبال جنگ شناختی است. بهترین کسانی که می‌توانند در مقابل این نوع جنگ بایستند و به جبهه انقلاب اسلامی، به‌خصوص حزب‌اللهی‌ها کمک کنند تا با روحیه دادن آنها به سلامت از این جنگ عبور کنند، دوستان فعال آشنا با مبانی انقلاب اسلامی و صحنه درگیری هستند. لذا در کارهای رسانه‌ای و فعالیت‌های دیگر باید بسیار هوشیار باشیم و تلاش خودمان را افزایش دهیم. این روزها گاهی متأسفانه حرف‌هایی از دوستان انقلاب اسلامی می‌شنویم که همان تصویر دشمن از صحنه را القاء می‌کند! این ناشی از ضعف و انفعال در جنگ شناختی با دشمن است. لازم است دوستان ما با توجه به ظرفیتی که دارند، صحنه را خوب تحلیل کنند تا نگذارند که جبهه انقلاب اسلامی دچار ضعف و تردید و خدای‌نکرده ناامیدی شوند.
امیدواریم خدای متعال به همه ما توفیق بدهد و بر اخلاص و تلاش ما برای خدمت به امام زمان (عج) بیفزاید. ان شاءالله.
ارائه جناب حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر علیرضا پیروزمند، مسئول مرکز تحقیقات بنیادین
الحمدالله حرکت عمومی فرهنگستان رو به‌پیش است و توانمندی‌های پژوهشگران نیز به برکت اندیشه مرحوم استاد حسینی (ره) و عنایات مقام معظم رهبری مدظله‌العالی رو به افزایش است و زمینه را برای شنواتر شدن فضای علمی بیرونی فراهم می‌نماید.
افزایش تولیدات مکتوب و حضور اجتماعی پژوهشگران فرهنگستان در بیرون از سازمان، نشانه خوبی برای رشد و پیشروی اندیشه استاد حسینی و فرهنگستان است.
ضرورت دارد اقداماتی برای جریان سازی فکری و فرهنگی در جامعه علمی؛ به‌ویژه در حوزه و دانشگاه و تأثیرگذاری بر آنها انجام پذیرد، که لازمه این اتفاق مهم، تأمین و تربیت نیروی انسانیِ کیفی و توجه به تنوع حضور در عرصه‌های مختلف است.
فعالیت‌های خرد و کلان پژوهشی فرهنگستان که قابلیت ارائه به جامعه علمی را دارد باید با بهره‌مندی از ابزارهای مناسبی همچون رسانه، صورت پذیرد.
محققین می‌بایست از فعالیت‌های یکدیگر مطلع باشند و از ظرفیت هم بهره‌مند شده و یکدیگر را در امر پژوهش یاری نمایند.
گزارش جناب حجت‌الاسلام سید پیمان غنایی، معاون مرکز تحقیقات بنیادین از فعالیت‌های پژوهشی انجام‌شده در یک سال گذشته:
- رشد کمی فعالیت‌های پژوهشی و تدوینی در مجموعه فرهنگستان، رشد خوب و رو به افزایشی بوده است که مجموع پروژه‌های علمی در حال حاضر به ۵۰ پروژه علمی فعال یا آماده فعالیت می‌رسد. این پروژه‌ها در قالب چهار حوزه اصلی محتوایی قرار می‌گیرند که شرح ذیل می‌باشد:
- حوزه فلسفی و روشی؛ بیش از ۱۷ پروژه فعال یا آماده فعالیت
- حوزه فلسفه اصول و فقه حکومتی: بیش از ۸ پروژه
- حوزه پیشرفت و تکامل اجتماعی (سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی): ۲۰ پروژه
- مهندسی تحقیقات و نظام اندیشه (نظام مباحث): ۵ پروژه
- تعداد اساتید و پژوهشگران فرهنگستان نیز مجموعاً با احتساب میزان وقت‌گذاری به‌صورت پاره‌وقت یا تمام‌وقت به ۴۰ نفر می‌رسد.
- آسیب‌هایی نیز در روند مدیریت فعالیت‌های پژوهشی شناسایی شد که برای اصلاح آنها در سه محور زیر، تمهیداتی انجام گرفت:
- روندهای مربوط به پیش از تصویب پروژه‌های پژوهشی و آغاز و انجام پروژه‌ها (به تصویر کشیدن هر پروژه قبل از اجرا نظیر؛ بررسی چرایی و چگونگی انجام هر پروژه، خصوصیات، محصول و … که موردتوافق فرد و سازمان باشد)
- روندهای حین انجام پروژه‌های پژوهشی (شامل ارتقای نظارت فرایندی؛ چه به لحاظ محتوایی و چه به لحاظ مدیریتی، و ارزیابی پروژه‌ها حین انجام و رفع مشکلات و موانع پیش‌آمده در مسیر انجام پروژه)
- روندهای بعد از اتمام پروژه‌های پژوهشی (شامل فراوری و انتشار پروژه‌ها در قالب محصولاتی همچون: کتاب، تولید رسانه‌ای، نشست، درس‌گفتار و …)
با اصلاح این روندها، هر کدام از پروژه‌های پژوهشی، جایگاه تعریف‌شده‌ای را در نسبت با یکدیگر و یا سازمان خواهند داشت.
- همچنین شورایی با عنوان شورای نشر در جهت رفع مشکل قدیمی مجموعه در عدم انتشار آثار و دستاوردهای علمی و پژوهشی تشکیل شد، که مأموریت اصلی آن؛ اولویت‌بندی آثار قابل‌انتشار؛ به‌خصوص آثار قابل‌انتشار قدیمی می‌باشد.
- آماده‌سازی و بهره‌مندی از بستر رسانه جهت انتشار محتوای پروژه‌های علمی و همچنین نشست‌ها و کرسی‌های علمی به‌عنوان قالب خوب دیگری برای ایجاد و افزایش همدلی، همفکری و همکاری با جامعه علمی و حلقه‌های میانی در راستای پیشبرد پروژه‌های مشترک علمی است که البته اقداماتی برای افزایش سطح فعالیت در استفاده از این بسترها نیز صورت گرفته است.
گزارش اهم نکات مطرح‌شده توسط برخی از اساتید و پژوهشگران برگزیده:
- جناب حجت‌الاسلام دکتر محمدرضا خاکی قراملکی
وجود آسیب‌های فردی و سازمانی در روند انجام فعالیت‌های پژوهشی و ضرورت انجام پژوهش مکتوب به‌جای پژوهش شفاهی که البته سنگینی، حجم، حوصله و زمان‌بری انجام فعالیت‌های پژوهشی موجب دوری برخی از پژوهشگران از ارائه محصولات مکتوب می‌شود.
- جناب حجت‌الاسلام حسین مهدیزاده
با وجود تقدم فرهنگ بر فلسفه، علم و مفهوم و اینکه فرهنگ دارای لایه‌ها و عرصه‌های مختلفی است که تقدم تصویر و توالی‌هایی که در رخدادها و اتفاقات وجود دارد براساس مفاهیم انتزاعی است که آنها بریده‌شده از مفاهیم انضمامی هستند. در همین راستا ساخت تصاویری که مردم امروزه با آن زندگی می‌کنند یکی از موارد مغفول در جمهوری اسلامی است.
به همین منظور ساخت و اصلاح تصاویر یکی از راه‌های ورود فرهنگستان به عرصه علم است که با توجه به ساختار علمی موجود که ساختاری است برای تولید یک نوع علم خاص، نمی‌توان به آن صورت که می‌خواهیم نقش‌آفرینی کنیم؛ چراکه این ساختار شما را اسیر مسئله‌ها و بحران‌های خود می‌کند، اما فرهنگستان می‌تواند با تصویرسازی جدید، افقی را برای فکر و اندیشه به‌ویژه انتشار اندیشه مرحوم استاد باز کند تا بتواند موجبات تغییر در عرصه تولید علم فراهم کند.
همچنین با توجه به تقدم فرهنگ بر مفهوم می‌توانیم به تولید مواجهات شفاهی، برگزاری کارگاه‌ها و استفاده از ادبیات ژورنالیستی بر مقاله‌نویسی و کتاب نویسی بپردازیم.
- جناب حجت‌الاسلام سید مهدی رضوی
فعالیت‌ها پیرامون مباحث استاد به دلیل گستردگی، پیچیدگی و عمق، بدون تعلق به مقصد و تحمل ابهام و تطرق احتمال قابل ادامه نیست و کاری طاقت‌فرسا است. جلب همراهی دیگران هم به همان میزان سخت می‌شود. همچنین سختی طولانی‌مدت بودن کار و دیرثمر دادن و فرسایشی بودن کار هم مزید بر سختی اصل کار است. به همین دلیل کار روی مباحث استاد، نیازمند اهتمام و تمرکز چنددهه‌ای است.
برای تنظیم منطقی و مستند مجموعه مباحث مرحوم استاد بایستی از مجموع «فعل و موضوع و محصول» برگرفته از مباحث ایشان بهره‌مند و فقط به موضوعات محتوایی ایشان اکتفا نشود. یعنی علاوه بر موضوعات، «افعال» را از خود ایشان بگیریم که شامل تولید، تطبیق، تحقق، تدریس، ترویج و مانند آن می‌شود. «هدف» را هم در افق ایشان تعریف کنیم. مثلاً اگر هدف ایجاد بانک توسعه اسلامی اطلاعات و مدیریت شبکه است همه محصولات را در راستای آن تعریف کنیم.
همچنین می‌بایست کار مهندسی مباحث با محوریت و اشراف ریاست محترم فرهنگستان، و با رویکرد گروهی و سازمانی به‌جای حالت فردی ارتقا یابد.
استاد میرباقری که بر ضرورت جهش و ارتقاء مقیاس فعالیت‌های فرهنگستان تأکید دارند، همواره ایده ارتباط مأموریت فرهنگستان با ولی‌فقیه و محوریت بیانیه گام دوم و همچنین جریان آن در حلقه‌های میانی را از طریق اندیشه مرحوم استاد حسینی را نیز تبیین نموده‌اند.
به‌تبع این ایده استاد میرباقری، طراحی نقشه راه و اصول کلی آن مطرح شد که یکی از ثمرات آن، ارتقاء هسته نظام مباحث به هسته نظام اندیشه بود. به‌گونه‌ای که علاوه بر پرداختن به مباحث مرحوم استاد، سرفصل‌های مهندسی نظام بیانات و مهندسی نظام نوآوری علمی نیز در دستور کار قرار گرفت.
به‌موازات کار هسته نظام اندیشه در پیگیری فرمایش استاد میرباقری به‌منظور جهش و ارتقاء فرهنگستان، باید فعالیت‌های گسترده‌ای به‌منظور توسعه ارتباط با حلقه‌های میانی صورت بگیرد. در عین ضرورت تکثر و گسترده‌تر شدن این فعالیت‌های مدیریتی، تدوینی، تدریسی، تطبیقی و تحققی، اگر این فعالیت‌ها جامع‌نگرانه و با انسجام قاعده‌مند، ابتناء بر اندیشه و به‌تناسب شرایط پیگیری نشود، به سرانجام مطلوب نخواهد انجامید؛ و حتی ممکن است امر خطیر فرآوری، نقد و اصلاح، تکمیل، تطبیق، امتداد و جریان اندیشه و در یک کلمه پیگیری مأموریت فرهنگستان با اختلال، تحریف و ناامیدی مواجه شود.
توفیق در این انسجام‌بخشی به گستره فعالیت‌ها، به میزان توفیق در تنظیم نظام اندیشه مرتبط است. هسته نظام اندیشه باید بتواند اندیشه را در خدمت راهبری فرهنگستان و مأموریت آن قرار دهد.
در راستای تحقق این مأموریت، بیش از آن‌که مشکل از مدیریت و اجرا در فرهنگستان باشد، مشکل از جانب خلأ کارشناسی و طرح است. به میزانی که در فرآوری اندیشه برای دستیابی به کارشناسی متناسب با آن توفیق حاصل شود، می‌توان مدیریت و اجرا را پشتیبانی کرد؛ هرچند نقش مقدورات «سیاسی، فرهنگی، اقتصادی» نیز قابل‌انکار نیست.
عناوین اساتید، محققان و آثار علمی برگزیده شایسته تقدیر در هفته پژوهش ۱۴۰۳
الف) برگزیده‌ها (کتاب، مقاله، پایان‌نامه و فعالیت علمی ـ فرهنگی)
- جناب حجت‌الاسلام‌والمسلمین استاد پیروزمند به‌واسطه اهتمام مؤثر بر فراگیرسازی روش تحقیق تکاملی در بیش از ۱۰ پایان‌نامه و مقاله علمی ـ پژوهشی در موضوعات مختلف و همکاری با اساتید و دانشجویان مرتبط به‌عنوان استاد و محقق برگزیده.
- جناب حجت‌الاسلام استاد رضوی به‌واسطه اهتمام و تمرکز بیش از دو دهه بر تنظیم منطقی و مستند مجموعه مباحث مرحوم علامه استاد حسینی (رض) در تعامل با سایر اساتید و محققان مجموعه به‌عنوان استاد و محقق برگزیده.
- جناب آقای حسن نوروزی به واسطه اهتمام مستمر و اقدامات دقیق و مؤثر رسانه‌ای در ترویج گفتمان فکری، فرهنگی و اجتماعی استاد میرباقری به‌عنوان محقق و فعال رسانه‌ای برگزیده.
- جناب حجت‌الاسلام محمد متقیان به واسطه تألیف کتاب «درآمدی بر فلسفه چگونگی اسلامی» در تقریر نظریه فلسفی مرحوم علامه استاد حسینی (رض)، به‌عنوان کتاب برگزیده.
- جناب حجت‌الاسلام محمدرضا خاکی به واسطه نگارش دو مقاله «تحلیل و بررسی چالش‌ها و آسیب‌های روش‌شناختی فلسفه‌های انتزاعی در فرآیند تولید و تحول علوم اسلامی» و «تحلیلی بر نقش و کارکرد الهیات تکاملی در توسعه هندسه معرفتی دین و تأثیر آن بر فلسفه دین اسلامی» به‌عنوان مقاله برگزیده
- جناب آقای دکتر حمید ابدی با راهنمایی استاد پیروزمند به واسطه نگارش پایان‌نامه مقطع دکترا با موضوع «طراحی نظام دانشی برنامه‌ریزی پیشرفت کشور» به‌عنوان پایان‌نامه برگزیده
ب) برگزیده ویژه
جناب آقای عباس معلمی به‌واسطه قریب به نیم‌قرن تلاش و استقامت در همراهی با اندیشه‌های مرحوم استاد حسینی (رض) و حضور مؤثر در فعالیت‌های علمی و فرهنگی فرهنگستان علوم اسلامی به‌عنوان استاد و محقق پیشکسوت برگزیده.
ج) شایسته تقدیرها (کتاب، مقاله، پایان‌نامه و فعالیت علمی ـ فرهنگی)
- جناب حجت‌الاسلام محمدکاظم خواجه‌احسنی با راهنمایی استاد پیروزمند به‌واسطه نگارش کتاب «فقاهت و حکمرانی؛ فقاهت و نهاد حکمرانی در جمهوری اسلامی، از آغاز تا چشم‌انداز» به‌عنوان کتاب شایسته تقدیر
- جناب حجت‌الاسلام مقداد اشرفی به واسطه اهتمام و تمرکز مستمر بر تدوین اسناد علمی به‌ویژه مباحث اقتصادی مرحوم علامه استاد حسینی (رض) به‌عنوان محقق و تدوین گر اسناد شایسته تقدیر
- جناب حجت‌الاسلام حسین مهدیزاده به‌واسطه اهتمام و اقدامات مؤثر ترویجی ـ رسانه‌ای در امتداد گفتمان و نگرش اجتماعی مرحوم علامه استاد حسینی (رض) و استاد میرباقری به‌عنوان محقق و فعال رسانه‌ای شایسته تقدیر
- جناب حجت‌الاسلام محمدامین نخعی به‌واسطه تولید و انتشار دوره‌های آموزشی «روایت انسان» در امتداد گفتمان و نگرش فلسفه تاریخی استاد میرباقری به‌عنوان محقق، مدرس و فعال رسانه‌ای شایسته تقدیر.
- جناب آقای دکتر محمدحسین علیخانی با راهنمایی استاد پیروزمند به‌واسطه نگارش پایان‌نامه مقطع دکترا با موضوع «طراحی الگوی راهبردی مدیریت اسلامی شبکه تحقیقات در نظام جمهوری اسلامی ایران» به‌عنوان پایان‌نامه شایسته تقدیری برگزیدگان و عناوین آثار ایشان
2 در مورد “ویژه‌برنامهٔ هفتهٔ پژوهش و تقدیر از محققان و آثار علمی برگزیده”
باسلام و عرض ادب
لطفا فایل مقالات و کتب (حتی الامکان) برگزیده را در سایت یا ذیل این بخش بارگذاری بفرمایید.
ضمنا فایل متنی و صوتی ارائه اساتید را نیز بارگذاری فرمایید.
برای تک تک آن مجاهدان فکری و فرهنگی عزیز آرزوی سلامت، بهروزی و سعادت دارم.
سلام و ارادت
و ممنون از لطف و پیشنهاد شما
پیگیری می کنیم، هر کدام که امکان بارگذاری داشت، ان شاءالله در سایت قرار خواهیم داد.