معرفی کتاب یک ذره بیشتر از صفر: ناشناختگی خلاق انقلاب اسلامی | تهیه کتاب
آیا کارآمدی «دانشهای تخصصی» و کیفیت «آگاهی ملی» از انقلاب اسلامی میتواند نیازهای تصمیمسازان کشور و حلقههای میانی را برای رسیدن به «اهداف گام دوم» تامین نماید؟
انقلاب اسلامی برخلاف آنچه در نگاه نخست به نظر میرسد، نه صرفا یک «انقلاب سیاسی»، بلکه آغازگر یک «انقلاب اجتماعی» بود. خاستگاه این انقلاب را باید در نارضایتیِ عمیقِ ملتِ ایران جستوجو کرد؛ ملتی که به تبعاتِ ساختارهای عاریتیِ تحمیلشده بر تاریخ معاصرشان معترض بودند. اقتضائات «تجدد آمرانه» در برخی عرصهها با «تعلقاتِ ایرانی-اسلامی» سازگاری نداشت؛ درنتیجه، نظمی دو قطبی را شکل میداد و ادارهی عرصهی عمومی و نظم اجتماعی را آشوبناک میکرد. پس از آزمودن نسخههای مختلف، انقلاب اجتماعی راه مبتکرانهای بود برای پایانبخشیدن به این ناسازگاری و وضعیت دوقطبی و پیافکندن طرحی نو در تاریخ این سرزمین.
مردم ایران در گامِ نخستِ انقلابِ اجتماعیشان، ابتدا انقلابی سیاسی را در بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رساندند تا رژیم شاهنشاهی و کارگزاران آن را از سر راه بردارند؛ چراکه آنها از عمدهترین موانع جامعهپردازی جدید بودند. ادامهی این فرآیند اکنون در مرحلهی «تشکیل دولت مطلوب بومی» به چالش کشیده شده است. سخن فوق بدینمعناست که انقلابِ اجتماعیِ اسلامی هنوز در نیمهی راه خویش قرار دارد. به نظر میرسد چالشهای میدانیِ ما نیز در ناتمامی همین انقلاب ریشه دارند. باید پرسید: کدامین عامل یا عوامل پیشبرد فرآیند انقلاب اجتماعی اسلامی را در این مرحله سدّ کردهاند؟
«تشکیل نظام مردمسالاری دینی در ایران»، «تقابل با نظام سلطه در عرصهی روابط بینالملل» و «پیریزی پایههای تمدن نوین اسلامی در سطح جهان»، سه هدف عمدهای هستند که هویت این انقلاب اجتماعی بر بنیان آنها استوار گردیده است. تردیدی نیست که بدون برخورداری از «وحدت ملی» و «دانشهای تمدنساز» نمیتوان به چنین اهداف بلندی و عظیمی دست یافت. بنابراین، پرسش دقیقتر این است که بپرسیم: چه عواملی مرحلهی «دولتسازی مطلوب بومی» را گرفتار «گسلهای اجتماعی» و «خلاء تئوریک» کرده و فراروی از آن را ممتنع ساختهاند؟
دغدغهی کتاب «یک ذره بیشتر از صفر» مواجههی موشکافانه با پرسش و مسالهی مذکور است. نویسنده میکوشد تا ضمن بازنمایی عوامل دخیل در ناتمامی انقلاب اجتماعی اسلامی، ادبیات نظری مناسبی را برای بازنمایی این وضعیت فراهم نماید. «تاثیر ناشناختگی معادلات دخیل در پیروزی تصورناپذیر انقلاب اسلامی»، «ناشنیدگی منطق درونی طرح تمدنی رهبران انقلاب اسلامی» و «نابسندگی روششناختی برای تبیین تئوریک فرآیند تولد و تداوم انقلاب اسلامی» از جملهی رئوس اصلی مباحث مطرحشده در این کتاب هستند. کتاب «یک ذره بیشتر از صفر» درصدد است با معرفی این آسیبها، زمینههای «تقلیلگرایی» و «سهلپنداری» را در جبههی انقلاب اسلامی برچیند و «انضباط» و «عقلانیت» نیروهای سیاسی را برای طی راه باقیمانده ارتقا بخشد.